مقدمه: خداحافظی با یک افسانه واقعیت مجازی

در دنیای همیشه در حال تحول واقعیت مجازی، برخی بازی‌ها بیش از صرف یک سرگرمی، به یک خانه، یک جامعه، و حتی یک ورزش تبدیل می‌شوند. Echo VR، با گیم‌پلی جذاب و بی‌نظیر خود در محیط بی‌جاذبه، یکی از همین بازی‌ها بود. این بازی، ترکیبی از آندرز گیم و آلتیمیت فریزبی، توانست برای میلیون‌ها بازیکن در سراسر جهان تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خلق کند. با این حال، در اوایل سال ۲۰۲۳، خبری تلخ جامعه این بازی را در شوک فرو برد: Echo VR Shutdown. متا، شرکت مادر استودیوی توسعه‌دهنده Ready At Dawn، اعلام کرد که این بازی محبوب در تاریخ ۱ آگوست ۲۰۲۳ برای همیشه تعطیل خواهد شد. اما دلایل این تصمیم چه بود و چه تأثیری بر بازیکنان و صنعت واقعیت مجازی گذاشت؟ در ادامه به بررسی عمیق این موضوع خواهیم پرداخت.

دلایل اصلی تصمیم به توقف Echo VR

تصمیم به Echo VR Shutdown، هرگز به راحتی گرفته نشد. طبق بیانیه رسمی Ready At Dawn، دلیل اصلی این اقدام، نیاز استودیو به تمرکز کامل بر روی پروژه بعدی خود بود. آن‌ها اعلام کردند که برای این پروژه جدید، به “تمام دست‌ها روی عرشه” نیاز دارند و این به معنای عدم توانایی برای ادامه پشتیبانی از Echo VR است.

با این حال، اندرو بوزورث (Andrew Bosworth)، مدیر ارشد فناوری متا، جزئیات بیشتری را در یک جلسه پرسش و پاسخ اینستاگرامی فاش کرد. او توضیح داد که اگرچه پایگاه بازیکنان Echo VR “بسیار وفادار” بود، اما تعداد آن‌ها به “ده‌ها هزار نفر” کاهش یافته بود. بوزورث تاکید کرد که نگهداری و پشتیبانی از بازی‌های آنلاین نیازمند منابع قابل توجهی است و این منابع می‌توانند برای پروژه‌هایی با تأثیر بیشتر بر “ده‌ها میلیون نفر” در واقعیت مجازی استفاده شوند. او همچنین به وجود “محدودیت‌های نظارتی” اشاره کرد که نگهداری بازی را پرهزینه‌تر می‌کرد.

نکته جالب توجه، واکنش جان کارمک (John Carmack)، CTO سابق مشاور Oculus و چهره شناخته‌شده در صنعت VR، به این تصمیم بود. او که به صراحت با تعطیلی Echo VR مخالف بود، استدلال کرد که “حتی اگر تنها ده‌هزار کاربر فعال وجود داشته باشد، نابود کردن ارزش کاربری باید در صورت امکان اجتناب شود.” کارمک معتقد بود که شرکت‌ها با حذف چیزی که برای کاربران عزیز است، آسیب بیشتری می‌بینند تا سودی که از ارائه چیزی به همان اندازه ارزشمند به دیگران به دست می‌آورند. او در عین حال، “صداقت و درستی” بیانیه بوزورث را نیز تأیید کرد.

واکنش جامعه کاربری و تلاش برای بقا

همانطور که انتظار می‌رفت، خبر Echo VR Shutdown با موجی از ناراحتی و اعتراض در میان جامعه وفادار این بازی مواجه شد. بازیکنان، که سال‌ها در محیط بی‌جاذبه Echo VR به رقابت و تعامل پرداخته بودند، از این تصمیم ناگهانی و غیرقابل برگشت ابراز تأسف کردند. بسیاری از آن‌ها معتقد بودند که هزینه نگهداری سرورها برای شرکتی به بزرگی متا ناچیز است و این حرکت نشان‌دهنده بی‌توجهی به جامعه کاربری است.

اما داستان Echo VR به همین جا ختم نشد. جامعه کاربری این بازی، با روحیه‌ای مثال‌زدنی، تصمیم گرفتند بازی محبوب خود را زنده نگه دارند. تنها دو ماه پس از تعطیلی سرورهای رسمی در آگوست ۲۰۲۳، یک توسعه‌دهنده به نام “Xenomega” یک رله کاملاً مستقل را در GitHub منتشر کرد که به بازیکنان اجازه می‌داد سرورهای خودشان را میزبانی کنند. این رله به عنوان یک سیستم Matchmaker عمل می‌کرد و بازیکنان را به سرورهای یکپارچه Echo VR متصل می‌ساخت.

در پاسخ به این پیشرفت، جوامع کوچک‌تر متعددی حول این بازی شکل گرفتند. بزرگترین آن‌ها “Echo VR Lounge” است که هزاران عضو دارد و بسیاری از اعضای آن به صورت داوطلبانه و با هزینه شخصی، سرورهایی را در سراسر جهان میزبانی می‌کنند. این تلاش‌های جمعی نتیجه داد و تعداد بازیکنان همزمان گاهی به حدود ۲۰۰ نفر می‌رسید، که نشان‌دهنده قدرت و پایداری یک جامعه متعهد است. این حرکت، نمادی از این واقعیت است که گاهی اوقات، عشق و علاقه بازیکنان می‌تواند از تصمیمات شرکت‌های بزرگ نیز فراتر رود.

رویداد “Giveback” و هدایای آخر

در تلاش برای قدردانی از جامعه وفادار Echo VR پیش از Echo VR Shutdown، Ready At Dawn یک رویداد “Giveback” را اعلام کرد. این رویداد به بازیکنان این فرصت را می‌داد تا تا تاریخ ۱ آگوست ۲۰۲۳، با انجام تنها یک مسابقه در Echo Combat یا Echo Arena، به مجموعه‌ای از آیتم‌های پریمیوم و پاداش‌های فصلی دسترسی پیدا کنند. این حرکت تلاشی بود تا بازیکنان بتوانند با مجموعه‌ای از محتوای بازی، خاطرات خوبی را از آن به یادگار ببرند.

اقلامی که در این رویداد اعطا شدند شامل موارد زیر بود:

• تمام مجموعه‌های شاسی/بوستر/بریسر با کیفیت Epic و Superb از فصول ۱ تا ۶ Echo Pass (پاداش‌های فصل ۷ در تاریخ بعدی منتشر شدند).
• تمام نسخه‌های شاسی.
• تمام پاداش‌های غیر سه‌بعدی از فصول ۱ تا ۶ Echo Pass (پاداش‌های فصل ۷ در تاریخ بعدی منتشر شدند).
• تمام آیتم‌های Echo Shop، از جمله Starter Bundle.
• تمام پاداش‌های رویدادهای قبلی.
• برخی از پاداش‌های منتشر نشده قبلی.

با این حال، برخی پاداش‌ها مانند جوایز VRML، شاسی LE2 و مجموعه‌های افسانه‌ای از ۷ فصل قبلی، و همچنین پاداش‌های مسیر Leveling، در این رویداد گنجانده نشدند. علاوه بر این، تمام افزونه‌ها، از جمله Echo Combat، Starter Bundle، و Echo Points، از تاریخ ۳۱ ژانویه ۲۰۲۳ دیگر قابل خرید نبودند. این اقدام، هرچند تلاشی برای جبران بود، اما نتوانست ناراحتی ناشی از از دست دادن یک بازی محبوب را به طور کامل از بین ببرد.

پیامدهای گسترده‌تر برای صنعت بازی‌های واقعیت مجازی

تعطیلی Echo VR تنها یک اتفاق برای یک بازی نبود؛ بلکه بازتابی از چالش‌های بزرگتر و تغییر اولویت‌ها در صنعت واقعیت مجازی است. این اتفاق، بحث‌های مهمی را در مورد پایداری بازی‌های سرویس‌محور، مسئولیت شرکت‌ها در قبال جوامع کاربری، و آینده توسعه بازی‌های VR برانگیخت.

یکی از مهمترین پیامدها، تأکید بر اهمیت مدل‌های کسب‌وکار پایدار در VR است. Echo VR، با وجود محبوبیت خود، یک بازی رایگان بود و درآمدزایی آن عمدتاً از طریق آیتم‌های آرایشی و Echo Combat (که بعداً رایگان شد) صورت می‌گرفت. این مدل ممکن است برای نگهداری طولانی‌مدت سرورها و توسعه مداوم، کافی نبوده باشد، به خصوص در مقایسه با میلیاردها دلاری که متا در بخش Reality Labs خود برای توسعه سخت‌افزار و نرم‌افزارهای گسترده‌تر متاورس سرمایه‌گذاری می‌کند.

همچنین، این حادثه نشان‌دهنده تغییر استراتژی متا پس از خرید استودیوهای VR است. در حالی که متا در سال ۲۰۲۰ Ready At Dawn را خریداری کرد، هدف اصلی آن تقویت اکوسیستم Quest و توسعه محتوای انحصاری برای هدست‌های خود بود. تعطیلی Echo VR و سپس خبر بسته شدن خود استودیوی Ready At Dawn در آگوست ۲۰۲۴، سؤالاتی را در مورد آینده سرمایه‌گذاری متا در بازی‌های اول شخص و چگونگی حفظ استعدادها در این حوزه مطرح می‌کند. جان کارمک نیز به توسعه‌دهندگان توصیه کرد که بازی‌هایی بسازند که “در سطحی بدون نیاز به پشتیبانی سرور مرکزی” کار کنند، تا از مشکلات مشابه در مراحل پایانی توسعه جلوگیری شود.

این رویداد، همچنین نگرانی‌هایی را در مورد “Rug Pull” یا “کشیدن فرش” در صنعت بازی‌های آنلاین، به ویژه در فضای واقعیت مجازی که هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد، ایجاد کرد. بازیکنان نگران‌اند که سرمایه‌گذاری آن‌ها در زمان و پول برای بازی‌های آنلاین ممکن است در آینده به دلیل تصمیمات شرکتی، از بین برود. در نتیجه، این Echo VR Shutdown، به عنوان یک درس بزرگ برای توسعه‌دهندگان و بازیکنان VR عمل می‌کند تا درک بهتری از پیچیدگی‌های اکوسیستم VR و آینده بازی‌های آنلاین داشته باشند.

آینده Ready At Dawn و درس‌هایی از این تعطیلی

در حالی که دلیل اصلی Echo VR Shutdown در ابتدا به تمرکز Ready At Dawn بر روی پروژه بعدی نسبت داده شد، اخبار بعدی نشان داد که سرنوشت این استودیو پیچیده‌تر از آن بود. در آگوست ۲۰۲۴، گزارش‌هایی منتشر شد که متا استودیوی Ready At Dawn را به طور کامل تعطیل کرده است. این خبر، ضربه‌ای دیگر به جامعه بازی‌های VR بود و نشان داد که حتی استودیوهای باسابقه و موفق نیز در برابر تغییرات استراتژیک شرکت‌های بزرگ، آسیب‌پذیر هستند.

Ready At Dawn، که سابقه طولانی در توسعه بازی‌های محبوب داشت (از جمله Daxter و God of War برای PSP، و The Order: 1886 برای PS4)، پس از ورود به دنیای VR با بازی‌هایی مانند Lone Echo و Echo VR، به یکی از پیشگامان این حوزه تبدیل شد. خرید این استودیو توسط متا در سال ۲۰۲۰، امیدواری‌های زیادی را برای آینده بازی‌های VR برانگیخته بود.

درس‌هایی که می‌توان از این تعطیلی گرفت، متعدد هستند. اولاً، پایداری مالی برای بازی‌های سرویس‌محور، حتی آن‌هایی که پایگاه کاربری وفاداری دارند، حیاتی است. ثانیاً، شرکت‌های بزرگ باید در مورد تعهدات خود نسبت به استودیوهای خریداری‌شده و بازی‌های آن‌ها شفاف‌تر باشند. و ثالثاً، جامعه کاربری، با وجود قدرت خود، در نهایت نمی‌تواند سرنوشت یک بازی را به طور کامل کنترل کند، اما می‌تواند با تلاش‌های خود، میراث آن را زنده نگه دارد.

این اتفاق، به طور کلی، بر اهمیت تنوع در توسعه بازی‌های VR تأکید می‌کند. در حالی که سرمایه‌گذاری‌های بزرگ برای بازی‌های انحصاری و سرویس‌محور مهم هستند، حمایت از توسعه‌دهندگان مستقل و بازی‌هایی که می‌توانند بدون وابستگی کامل به سرورهای مرکزی به حیات خود ادامه دهند، نیز ضروری است. این رویداد، یادآور این نکته است که در دنیای پرشتاب فناوری، هیچ چیز دائمی نیست و همواره باید برای تغییرات آماده بود.

نتیجه‌گیری: میراث Echo VR و راه پیش‌رو

تعطیلی Echo VR، بیش از آنکه صرفاً پایان یک بازی باشد، نقطه عطفی در تاریخ بازی‌های واقعیت مجازی است. این اتفاق، اگرچه برای بسیاری از بازیکنان و توسعه‌دهندگان دردناک بود، اما درس‌های ارزشمندی را در مورد پایداری، جامعه کاربری، و اولویت‌های صنعت VR به همراه داشت. Echo VR Shutdown نشان داد که حتی محبوب‌ترین بازی‌ها نیز می‌توانند قربانی تغییر استراتژی‌های شرکتی و چالش‌های مالی شوند.

با این حال، داستان Echo VR به همین جا ختم نمی‌شود. تلاش‌های بی‌وقفه جامعه کاربری برای زنده نگه داشتن این بازی از طریق سرورهای خصوصی، گواه قدرت و اشتیاق آن‌هاست. این حرکت، الهام‌بخش است و نشان می‌دهد که چگونه عشق به یک بازی می‌تواند از تعطیلی رسمی فراتر رود و میراث آن را در دستان بازیکنان حفظ کند. در آینده، توسعه‌دهندگان و شرکت‌ها باید این درس‌ها را به خاطر بسپارند و در طراحی بازی‌های واقعیت مجازی، به پایداری بلندمدت و ارزش جامعه کاربری اهمیت بیشتری بدهند.

در حالی که متا به سمت آینده متاورس و سخت‌افزارهای جدید حرکت می‌کند، میراث Echo VR به عنوان یک بازی پیشگام و جامعه‌ای وفادار، همواره در تاریخ واقعیت مجازی باقی خواهد ماند. این اتفاق، یادآور این نکته است که بازی‌ها نه تنها محصولات فنی، بلکه تجربیات اجتماعی و فرهنگی هستند که بر زندگی بازیکنان تأثیر می‌گذارند. بنابراین، هر تصمیم در مورد آن‌ها، باید با در نظر گرفتن این ابعاد انسانی اتخاذ شود.

پرسش‌های متداول درباره تعطیلی Echo VR