تیک تاک، پلتفرمی که این روزها بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی خیلی از ما شده، پر از ویدیوهای سرگرم‌کننده، چالش‌های جذاب و محتواهای خلاقانه است. اما پشت این ظاهر پر زرق و برق، همیشه همه‌چیز امن و بی‌خطر نیست. متأسفانه، مجرمان سایبری همواره به دنبال راه‌های جدیدی برای سوءاستفاده از محبوبیت این پلتفرم‌ها هستند. یکی از جدیدترین و نگران‌کننده‌ترین روش‌ها، روش مخرب ClickFix است که کاربران تیک تاک را هدف قرار داده است. اگر شما هم از کاربران فعال این اپلیکیشن هستید، باید حتماً با این تهدید آشنا شوید تا بتوانید از اطلاعات شخصی و دستگاه خود محافظت کنید.

ClickFix چیست و چرا باید نگرانش باشید؟

تصور کنید در حال گشت و گذار در اینترنت هستید و ناگهان یک پاپ‌آپ ظاهر می‌شود که می‌گوید سیستم شما مشکل دارد یا نیاز به یک به‌روزرسانی فوری دارید. یا شاید یک کپچای عجیب و غریب به شما نشان می‌دهد که از شما می‌خواهد برای اثبات انسان بودن، چند کلید را همزمان فشار دهید. این‌ها دقیقاً ترفندهای روش ClickFix هستند. ClickFix در واقع یک تاکتیک مهندسی اجتماعی است که قربانیان را فریب می‌دهد تا خودشان به صورت دستی، دستورات مخرب را روی سیستمشان اجرا کنند. به جای اینکه مهاجمان بدافزار را مستقیماً نصب کنند، شما را متقاعد می‌کنند که خودتان این کار را انجام دهید.

این روش به این دلیل “ClickFix” نام گرفته است که اغلب با دکمه‌هایی مانند “Fix It” یا “I’m not a robot” ظاهر می‌شود. هدف اصلی این است که کاربر را به انجام یک سری اقدامات متقاعد کند: معمولاً فشردن کلیدهای Windows + R برای باز کردن پنجره Run، سپس Ctrl + V برای چسباندن کد مخرب از کلیپ‌بورد، و در نهایت Enter برای اجرای آن. نتیجه؟ دانلود و نصب بدافزارهایی که اطلاعات شما را به سرقت می‌برند.

ClickFix در تیک تاک: چگونه کار می‌کند؟

اخیراً، شاهد موج جدیدی از حملات ClickFix هستیم که از طریق ویدیوهای تیک تاک منتشر می‌شوند. مجرمان سایبری، با هوشمندی تمام، ویدیوهایی را تولید می‌کنند که به نظر می‌رسد آموزش‌هایی برای فعال‌سازی نرم‌افزارهای محبوب مانند Windows، Microsoft Office، CapCut یا حتی قابلیت‌های پریمیوم اسپاتیفای هستند. این ویدیوها اغلب با استفاده از هوش مصنوعی ساخته شده‌اند و لحن و ظاهرشان کاملاً قانع‌کننده است.

در این ویدیوها، به شما آموزش داده می‌شود که چگونه یک سری دستورات PowerShell را اجرا کنید. این دستورات به ظاهر بی‌خطر و مفید به نظر می‌رسند، اما در حقیقت، پس از اجرا، بدافزارهایی مانند Vidar و StealC را روی سیستم شما نصب می‌کنند. این بدافزارها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اطلاعات بسیار حساس شما را به سرقت ببرند؛ از نام‌های کاربری و رمزهای عبور گرفته تا اطلاعات کارت بانکی و کیف‌پول‌های ارز دیجیتال. حتی یکی از این ویدیوها که وعده “تحول تجربه کار با اسپاتیفای در چند ثانیه” را می‌داد، بیش از 500 هزار بازدید و 20 هزار لایک جمع‌آوری کرده بود که نشان‌دهنده گستردگی و خطرناک بودن این کمپین‌ها است.

چرا ClickFix اینقدر مؤثر است؟

شاید از خودتان بپرسید چرا این روش تا این حد موفق است؟ دلایل متعددی وجود دارد:

• اعتماد به محتوای ویدیویی: کاربران به طور طبیعی به محتوای ویدیویی، به ویژه آموزش‌ها، اعتماد می‌کنند. وقتی یک ویدیوی حرفه‌ای و خوش‌ساخت (حتی اگر توسط AI تولید شده باشد) دستورالعمل‌هایی را ارائه می‌دهد، احتمال اینکه کاربران به آن اعتماد کنند، بالا می‌رود.
• حس فوریت و مشکل‌گشایی: پیام‌های ClickFix اغلب با لحنی اضطراری و وعده حل یک مشکل فوری ارائه می‌شوند. این حس فوریت باعث می‌شود کاربران بدون فکر کردن زیاد، به سرعت اقدام کنند.
• دور زدن مکانیزم‌های امنیتی: از آنجایی که کاربر خودش به صورت دستی دستورات را اجرا می‌کند، بسیاری از ابزارهای امنیتی سنتی که به دنبال دانلود فایل‌های مخرب یا فعالیت‌های خودکار بدافزار هستند، نمی‌توانند این تهدید را شناسایی کنند. کد مخرب مستقیماً در حافظه اجرا می‌شود و اثری روی دیسک باقی نمی‌گذارد.
• استفاده از پلتفرم‌های محبوب: مجرمان سایبری به سراغ پلتفرم‌هایی می‌روند که کاربران زیادی دارند. تیک تاک با الگوریتم قدرتمند خود در پخش محتوا، بستر ایده‌آلی برای انتشار سریع و گسترده این ویدیوهای مخرب فراهم می‌کند.

چگونه از خود در برابر روش مخرب ClickFix محافظت کنیم؟

حفاظت از خود در برابر حملاتی مانند تیک تاک و روش مخرب ClickFix نیاز به هوشیاری و رعایت چند نکته کلیدی دارد:

• به هیچ وجه دستورات ناشناس را اجرا نکنید: این مهمترین قانون است. هرگز، تأکید می‌کنم هرگز، دستورات PowerShell، Command Prompt یا هر خط کد دیگری را که از منابع نامعتبر یا از ویدیوهای شبکه‌های اجتماعی به شما نمایش داده می‌شود، اجرا نکنید. حتی اگر به نظر می‌رسد که برای فعال‌سازی یک ویژگی جذاب است.
• فقط از منابع رسمی دانلود کنید: برای نصب یا به‌روزرسانی هر نرم‌افزاری، فقط و فقط به وب‌سایت رسمی توسعه‌دهنده مراجعه کنید. هرگز از لینک‌های موجود در ویدیوها، کامنت‌ها یا پیام‌های ناشناس برای دانلود نرم‌افزار استفاده نکنید.
• سیستم عامل و نرم‌افزارهای خود را به‌روز نگه دارید: به‌روزرسانی‌های منظم سیستم عامل و نرم‌افزارهای امنیتی (آنتی‌ویروس) شامل وصله‌های امنیتی مهمی هستند که می‌توانند شما را در برابر آسیب‌پذیری‌های شناخته شده محافظت کنند.
• مراقب لینک‌های مشکوک باشید: از کلیک کردن روی لینک‌هایی که در ویدیوها یا کامنت‌های تیک تاک نمایش داده می‌شوند، به ویژه اگر آدرس آن‌ها نامشخص است، خودداری کنید.
• نسبت به محتوای AI-generated هوشیار باشید: از آنجایی که بسیاری از این ویدیوهای مخرب توسط هوش مصنوعی تولید می‌شوند، یاد بگیرید نشانه‌های محتوای AI-generated را تشخیص دهید و نسبت به آن‌ها محتاط‌تر عمل کنید.
• از راهکارهای امنیتی پیشرفته استفاده کنید: برای محافظت بیشتر، می‌توانید از راه‌حل‌های تشخیص و پاسخ مرورگر (Browser Detection and Response) استفاده کنید که می‌توانند عملیات مخرب کلیپ‌بورد را در مبدأ متوقف کنند.

تأثیر ClickFix بر الگوریتم و اکوسیستم تیک تاک

حملات ClickFix نه تنها کاربران را در معرض خطر قرار می‌دهند، بلکه می‌توانند بر خود پلتفرم تیک تاک نیز تأثیر بگذارند. اگرچه تیک تاک تلاش می‌کند محتوای مخرب را حذف کند، اما سرعت انتشار این ویدیوها به دلیل الگوریتم‌های قوی آن، بسیار بالا است. این موضوع می‌تواند به کاهش اعتماد کاربران به محتوای آموزشی یا راهنما در پلتفرم منجر شود و در نهایت، تجربه کاربری را مختل کند. همچنین، شناسایی و حذف این ویدیوها برای تیک تاک چالش‌برانگیز است، زیرا کد مخرب مستقیماً در پلتفرم وجود ندارد و تنها از طریق دستورالعمل‌های بصری و صوتی به کاربر منتقل می‌شود.

شرکت‌های امنیتی مانند ترند میکرو (Trend Micro) و کسپرسکی (Kaspersky) به طور فعال در مورد این نوع حملات هشدار داده‌اند و بر اهمیت آموزش کاربران و پیاده‌سازی راهکارهای امنیتی جامع تأکید می‌کنند. این حملات نشان می‌دهند که مهاجمان همیشه آماده‌اند تا از هر پلتفرم اجتماعی محبوبی برای توزیع بدافزار استفاده کنند.

نکات کلیدی

• ClickFix یک تاکتیک مهندسی اجتماعی است که کاربران را فریب می‌دهد تا خودشان بدافزار را اجرا کنند.
• ویدیوهای AI-generated در تیک تاک و روش مخرب ClickFix ابزاری برای انتشار بدافزارهای سرقت اطلاعات (مانند Vidar و StealC) هستند.
• هرگز دستورات یا کدهای ناشناس را از منابع نامعتبر اجرا نکنید.
• همیشه نرم‌افزارها را فقط از وب‌سایت‌های رسمی دانلود کنید.
• به‌روزرسانی‌های سیستم عامل و نرم‌افزارهای امنیتی را جدی بگیرید.
• هوشیاری در برابر لینک‌ها و محتوای مشکوک، کلید اصلی محافظت از شماست.

پرسش‌های متداول درباره ClickFix